Al kan Italië over het algemeen meetellen als een van de meest geavanceerde landen in Europa en in de wereld, als het gaat over racisme en discriminatie heeft het nog een lange weg te gaan. Een nog steeds te groot deel van de bevolking koestert op zijn minst wantrouw, zo niet regelrechte haat jegens verschillende bevolkingsgroepen, te beginnen bij de Roma en Sinti die unaniem als fremdkörper nummer één worden gezien in ons land. Meteen gevolgd door moslims, Afrikanen, sommige Oost-Europeanen en – hoewel in mindere mate – de Joden, die nog vaak worden beschouwd als niet volledig Italiaans.

Maar ook sommige ogenschijnlijk volledige Italianen worden niet gespaard. Allereerst de zuiderlingen die in het Noorden nog steeds als minderwaardige burgers worden gezien. De homoseksuelen, die nog veel zullen moeten vechten om gelijke rechten en vooral gelijke behandeling te verwerven. En te veel vrouwen nog (vorig jaar circa 1 elke 3 dagen) worden vermoord door een (ex-)partner of familielid, omdat ze als bezit worden behandeld door mannen die hun eerherstel belangrijker vinden dan een vrouwenleven.

Bij dit nogal treurig plaatje zou vooral Grunbergs aansporing aan politici ‘om het woord géén gif te laten zijn’ dagelijks aan onze parlementariërs moeten worden herhaald. De Lega in de eerste plaats – die ontstaan is met etnische en geografische discriminatie als eerste punt in hun politieke agenda – maar ook alle overige rechtse partijen maken buitensporig gebruik van giftige woorden om angst te zaaien en iedereen die anders is buiten te sluiten.

De Italiaanse schrijver Primo Levi zou vandaag, 60 jaar na zijn uitspraak die Grunberg in deze lezing citeert, diep verontwaardigd naar zijn landgenoten kijken.

Lees het volledige artikel op de website ven het Nederlands Letterenfonds.